W Bilsku, gm. Modliborzyce, przy szosie z Modliborzyc do Andrzejowa po lewej jej stronie znajduje się kopiec z wysokim krzyżem. Opisany jest jako mogiła francuskich żołnierzy z armii napoleońskiej, którzy wycofując się spod Moskwy zmarli tutaj w 1812 r. Nie wiadomo ilu żołnierzy zostało tutaj pochowanych.
Ale czy na pewno byli to tylko żołnierze francuscy? Wszak w tym miejscu byli pochowani również żołnierze niemieccy z II wojny światowej, jak również, być może, powstańcy styczniowi.
Pierwotnie znajdowały się tutaj trzy kopce, ale w 1992 r. już był tylko jeden. Pozostałe zostały zniszczone, albo, jak to się mówi, zniwelowane podczas budowy drogi.
Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i znajduje się w książce “Zabytkowe cmentarze i mogiły w Polsce. Województwo Tarnobrzeskie” (Warszawa, 1995).
Na kopcu, który się ostał, był mały, prosty, stary drewniany krzyż. Z czasem, około 2013 r., położono przy nim płytę lastriko z krzyżem, natomiast dzisiaj na szczycie kopca stoi solidny wyniosły krzyż i została zamontowana na kopcu płyta marmurowa z przymocowaną do niej tablicą z napisem w dwóch językach, polskim i francuskim: „TU SPOCZYWAJĄ ZOŁNIERZE FRANCUSCY Z WIELKIEJ ARMII NAPOLEONA POLEGLI W 1812 R.”
2010 r. 
2013 r.
Po prawej stronie kopiec z 2013 r. Zdjęcie autorstwa Krzysztofa Brewczaka – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=28670889
W lipcu 1944 r. między kopcami pochowani zostali dwaj żołnierze niemieccy zabici przez „partyzantów” z grupy Feliksa Kiełbasy ps. „Dziadek”. Jeszcze w 1992 r. stały na tych grobach proste krzyże. W 1993 r. położono tam lastrykowy nagrobek, widać go na zdjęciu z 2010 r. i 2013 r. Nagrobek był bez krzyża; ktoś za nim wbił w ziemię jakiś stary drewniany krzyż. Na nagrobku była tablica z napisem: „TU SPOCZYWAJĄ DWAJ ŻOŁNIERZE NIEMIECCY POLEGLI W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ, MODLIBORZYCE 1993 R.”
Dzisiaj po tych grobach i nagrobku nie ma ani śladu. Najprawdopodobniej w 2017 r. już ich nie było. Komuś przeszkadzały, lub były niewygodne, a może ciała ekshumowano i przeniesiono gdzie indziej?
2010 r. 
Grób niemieckich żołnierzy, 2010 r. 
Grób niemieckich żołnierzy, 2010 r. 
Grób niemieckich żołnierzy, 2013 r.
Trzy pierwsze zdjęcia od góry są autorstwa Jarosława Lalika z 2010 r.
Czwarte tozdjęcie autorstwa Krzysztofa Brewczaka – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=28670889
Zenon Łukasz Baranowski swojej książce „Ziemia Janowska” podaje, że przypuszczalnie jest to również miejsce pochówku powstańców styczniowych poległych po bitwie pod Modliborzycami. I dodaje również, że inne relacje mówią o żołnierzach armii napoleońskiej, a nawet, co ciekawe, z pierwszej wojny światowej.
Tak czy inaczej, miejsce jest ciekawe i tajemnicze. Uroku dodaje mu jeszcze położony kilkadziesiąt metrów za kopcem głęboki, ciemny wąwóz Kurokowiec, który tworzy w tym rejonie spory kompleks odgałęzień.
Zaraz na południe obok kopca szosę przecina pieszy żółty Szlak Historyczny, który zaczyna się w Momotach Górnych, a kończy w Batorzu. Albo odwrotnie, jak kto woli. Obiekt jest wpisany do wojewódzki rejestru zabytków pod nr. A/342. Tak wygląda obecnie:
Listopad, 2020 r. 
Listopad, 2020 r. 
Listopad, 2020 r. 
Listopad, 2020 r.
Druga mogiła wojsk napoleońskich znajduje się niedaleko, bo na polach koło wsi Andrzejów. O niej pisałem już TUTAJ.
Dziękuję panu Jarosławowi Lalikowi za możliwość wykorzystania jego zdjęć w niniejszym artykule.
Jeżeli podoba się Państwu ta strona, moja działalność w promowaniu Lasów Janowskich i okolic, oraz robione przeze mnie zdjęcia, filmy i relacje mogą Państwo wesprzeć moje poczynania w wysokości kilku złotych na Patronite.pl poprzez link:
https://patronite.pl/lasy_janowskie_i_okolice
Pozwoli mi to na coroczną opłatę serwera, a przede wszystkim na rozwój strony i realizację nowych pomysłów.
Jakub Piechota
