Niemal co roku jestem w tym miejscu w lesie: granica Katów i Studzieńca. Zbiorowa mogiła pomordowanych Żydów. Miejsce niezwykle klimatyczne, zapomniane, w środku lasu. Od niego zacząłem odwiedziny leśnych grobów. W tym artykule zamieściłem więcej informacji na temat tej mogiły:
Żydowska mogiła w Katach
Niedaleko na południowy zachód w lesie znajdowała się mogiła oznaczona jako grób partyzanta radzieckiego. Wybrałem się tam. Zwłoki nieboszczyka kilka lat temu ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Krzakach. Jednak okazało się, że wcale nie był to partyzant radziecki, a zwykły człowiek, mieszkaniec pobliskich Kat, dla którego II wojna światowa zakończyła się w tym miejscu. Grobu już nie ma, ale wisi w tym miejscu tabliczka upamiętniająca jego osobę. Tabliczkę wykonał i powiesił Paweł Dębski. Tekst, który na niej widnieje brzmi tak:
W tym miejscu znajdowała się mogiła obywatela polskiego wyznania mojżeszowego, mieszkańca wsi Katy, zastrzelonego w 1942 roku przez żandarmów z posterunku w Pysznicy. Został schwytany w okolicy wsi Zdziary. Oddział żandarmerii wracał na posterunek wraz z wozami, na których znajdowały się dobra zarekwirowane chłopom w ramach obowiązkowego kontyngentu. W obawie przed atakiem partyzantów kilku mieszkańców umieszczono na wozach jako żywe tarcze. Ekshumacji dokonano w 2016 roku.
„Niech jego dusza będzie zamknięta w woreczku życia” 1 Sm 35.29
Również okoliczności całego wydarzenia opisał Paweł Dębski w tym artykule:
Historia leśnej mogiły pod Studzieńcem.
Kolejnym punktem był grób nieznanego żołnierza w Zarzeczu – Mordowni.
Tabliczka przyczepiona do nagrobka zawiera napis:
„N.N. ZOŁNIERZ, WOJSKA. POLSKIEGO ZGINĄŁ. W. 1939. ROKU. ŚMIERĆIA TRAGICZNĄ W LESIE NA MORDOWNI. CZEŚĆ JEGO PAMIĘĆI.”
Na szczycie nagrobka znajduje się metalowy krzyżyk. Widać, że został on w późniejszym okresie dostawiony, że wcześniej go nie było.
Nieznana jest historia tego żołnierza. Jednak sądzi się, że najprawdopodobniej został tu rozstrzelany za dezercję z pułku śląskiego Armii Kraków.
Niedaleko w Zarzeczu na południe leży cmentarz z I wojny światowej. Tyle co udało mi się o nim dowiedzieć zawarłem w tym artykule:
Cmentarz z I wojny światowej w Zarzeczu
Następnie moja trasa objęła groby trzech partyzantów Gwardii Ludowej, którzy leżą w Krzakach-Kniejce. Nie cieszą się oni zbyt dobrą sławą w literaturze, ale stoją tam palące się znicze, a ich groby należą do wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków.
Dlaczego ich historia jest niechlubna? Mogą Państwo się tego dowiedzieć z tego artykułu:
Mogiły partyzantów GL
Po wizycie w Zarzeczu pojechałem do Pikul odwiedzić pomnik ofiar niemieckiej pacyfikacji wsi oraz odwiedzić grób partyzanta, który jest kilka metrów za pomnikiem. Przed budową drogi S19 pomnik stał w innym miejscu, teraz przez to miejsce przebiega własnie S19. Zdjęcia pomnika z czasu budowy drogi ekspresowej można zobaczy tutaj:
Pomnik ofiar pacyfikacji w Pikulach
Przy pomniku spotkałem pana, którego ojciec, albo dziadek był ofiarą pacyfikacji i jest wymieniony na tablicy na pomniku.
Za pomnikiem jest grób anonimowego partyzanta. Grób ten jeszcze kilka lat temu znajdował się w lesie, ale las został wycięty w związku z budową S19. Starsze zdjęcia tego grobu można zobaczyć w tym artykule:
Grób partyzanta w Pikulach
Kolejnym przystankiem była Ruda. W lasku niedaleko zabudowań jest anonimowy grób. Nie było na nim ani jednej świeczki czy kwiatka. Pierwszy raz tam byłem. Powiedział mi o nim, i podał lokalizację, kolega Bartek, dzięki.
Ostatnim punktem na trasie była Szklarnia i symboliczny grób Barbary Mączyńskiej ps. “Basia”. “Basia” była sanitariuszką w oddziale partyzanckim NOW-AK “Ojca Jana”. Umarła śmiercią tragiczną. Kiedy oddział wycofywał się spod Janik weszła na minę, która urwała jej obie stopy. Przewieziono ją tutaj do Szklarni i ulokowano w jednej ze stodół, lub w leśniczówce. Jednak budynek ten podczas bombardowania niemieckiego spłonął wraz z nią w środku.
O oddziale “Ojca Jana” i okoliczności wejścia na minę można poczytać w tym artykule Piotra Niemca:
Bitwa pod Janikami
Grób niedawno przeszedł gruntowną modernizację i został odnowiony.
