Image default

Krzyże biłgorajsko – janowskie.

Co takiego wyróżnia krzyże biłgorajsko – janowskie od innych krzyży w kraju, że mówi się o ich wyjątkowości? Otóż krzyże te są bardzo wysokie z krótką poprzeczną belką. Zawsze są to krzyże z daszkiem, który z często występującym równocześnie zapleckiem, chroni figurę Chrystusa przed wiatrem i deszczem. To takie ludzkie, prawda? To tak, jak byśmy utożsamiali się z Ukrzyżowanym. Poza tym bywa, że ponad daszek wystaje ozdobna sterczyna, na której zamocowany jest odkuty ze stali krzyżyk.

Na najdłuższej, pionowej belce krzyża zapisane są różne prośby, intencje, modlitwy. Niestety, większość krzyży ozdobiona jest sztucznymi kwiatami w ten sposób, że odczytanie tych napisów stało się wręcz niemożliwe. Szkoda.

Patrząc na te krzyże w Lasach Janowskich i okolicy widać, że niektóre są bardzo stare, niektóre odnowione, wyremontowane, zabezpieczone przed upadkiem przez ustawienie na betonowych podstawach, a niektóre wyglądają na całkiem nowe. Może te nowe powstały w miejscach uświęconych, gdzie wcześniej stały już krzyże a może świadczy o tym, że tradycja budowy krzyży biłgorajsko – janowskich na tych terenach nie zanika.

Warto jeszcze wspomnieć o figurkach Ukrzyżowanego znajdujących się na krzyżach. Niektóre z tych, co przetrwały, to prawdziwe arcydzieła wykonane przez ludowych artystów. Ale niewiele z nich pozostało do dzisiaj. Niektóre trafiły do muzeów. Lecz nie wszystkie miały to szczęście.  Część rzeźb padła łupem złodziei. Na niektórych krzyżach znajdują się teraz metalowe, odlewane seryjnie figurki.

Krzyże o których piszę to najstarsze drewniane krzyże w Lasach Janowskich. W tych krzyżach, które spotykamy w starych borach, na turystycznych szlakach czy przy polnych ścieżkach, jest zamknięta nasza przeszłość. Żyje w nich jeszcze często pamięć o powstańcach styczniowych. Nie możemy o nich zapomnieć, nie możemy dopuścić, żeby zabrakło wspomnień o tamtych czasach. To bardzo cenne świadectwo kultury i ciągle jeszcze nieodłączny element krajobrazu Lasów Janowskich. To jest właśnie to „coś” co wyróżnia ten region na tle całego kraju.

Related posts

Leave a Comment