Image default
Hedwiżyn Historia regionu

Dawna stacja kolejki wąskotorowej w Hedwiżynie, gm. Biłgoraj

Tuż obok ruchliwej drogi wojewódzkiej w Hedwiżynie stoi samotnie pewien budynek. Mijają go codziennie tysiące kierowców i pasażerów, ale mało kto z nich wie, że jest on świadkiem historii, która powoli zanika w świadomości okolicznych mieszkańców. Otóż w sumie nie tak dawno, bo jeszcze ok. 50 lat temu, ten budynek był stacją kolejki wąskotorowej. Krajobraz zmienił się diametralnie, ale kiedyś wzdłuż aktualnie przebiegającej szosy w tym miejscu były tory kolejki wąskotorowej. Zlikwidowano ją w latach siedemdziesiątych XX w., kiedy wybudowano kolej normalnotorową w innej lokalizacji. Stacja ta obsługiwała ruch pasażerski i towarowy na linii Zwierzyniec – Biłgoraj, tu była kasa biletowa i poczekalnia. Teraz, zaraz obok bocznej bramy do zakładów Ambry, został po stacji budynek, który obecnie użytkowany jest jako mieszkalny.

Warto spojrzeć na stare fotografie i porównać z dzisiejszym miejscem.

A co do samej kolejki, za Wikipedią:

Kolej ta istniała w latach 1914-1915 oraz w latach 1916-1971.

W latach 1907-1912 Ordynacja Zamojska dla celów gospodarczych stworzyła pierwszą linię kolejową na tym terenie, biegnącą na trasie Płoskie k. Zamościa – Klemensów k. Szczebrzeszyna – Zwierzyniec – Górecko i mającą szerokość 750 mm. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 armia rosyjska dobudowała odcinki Płoskie k. Zamościa – Chełm oraz Zwierzyniec – Biłgoraj, tworząc w ten sposób układ, który w Chełmie łączył wymienione miejscowości z krajową siecią kolejową. Pociągi kursowały po trasie Biłgoraj – Zwierzyniec – Chełm od stycznia 1915. Kilka miesięcy później, w miesiącach letnich, armia rosyjska wycofała się na wschód, a Roztocze Środkowe zostało zajęte przez armię austro-węgierską. Ewakuujący się Rosjanie dokonali rozbiórki niedawno wybudowanej sieci kolei wąskotorowych.

W 1916 władze austro-węgierskie odbudowały sieć kolejową na Roztoczu Środkowym. Do 1917 r. odtworzono połączenie Zwierzyńca z Biłgorajem, dobudowując do wspomnianej linii wąskotorową odnogę o szerokości 600 mm. Istotnym celem odbudowy kolei zwierzyniecko-biłgorajskiej przez Austriaków było stworzenie trasy, służącej wywozowi drewna, pozyskiwanego z Puszczy Solskiej.

W okresie międzywojennym do kolei zwierzyniecko-biłgorajskiej dobudowywano też tymczasowe odnogi, służące celom gospodarczym. Dobiegały one m.in. do wiosek Ignatówka (obok kamieniołomów w Żelebsku) i Wola Mała (w której znajdował się tartak, korzystający z transportu kolejowego).

W okresie okupacji niemieckiej (1939-1944) pociągi, kursujące na trasie Zwierzyniec – Biłgoraj, kilkakrotnie były celem ataków partyzanckich. Ich pasażerowie padali też ofiarami napadów rabunkowych, a 15 marca 1943 r. oddział komunistycznej Gwardii Ludowej spalił niemieckie obiekty wojskowe na przystanku Biłgoraj Rapy. W 1944 wycofujący się Niemcy dokonali znacznych zniszczeń taboru i infrastruktury.

W 1952 do końcowej stacji w Biłgoraju dobudowano przedłużenie leśnej kolei gospodarczej, sięgającej wioski Lipa koło Stalowej Woli. W ten sposób kolej zwierzyniecko-biłgorajską połączono z siecią torów w Lasach Janowskich. Jednak mimo tej inwestycji duże przewozy na trasie Lipa – Biłgoraj – Zwierzyniec nie rozwinęły się, a połączenie Biłgoraja z kolejką leśną do Lipy zostało rozebrane w 1962.

W okresie powojennym kolej zwierzyniecko-biłgorajską planowano też rozbudować, tworząc odcinki Biłgoraj – Tarnogród – Rudnik nad Sanem i Biłgoraj – Turobin – Wysokie. Do realizacji tych projektów również nigdy nie doszło.

W 1964 trasa zwierzyniecko-biłgorajska została poszerzona do szerokości 750 mm. Dokonano też przebudowy infrastruktury na końcowej stacji w Biłgoraju. Inwestycje te zwiększyły prędkość kursowania składów oraz ich możliwości transportowe.

W 1971 zamknięto przewozy na linii, a następnie dokonano jej rozbiórki.

(Stare zdjęcia pochodzą w portalu fotopolska.eu)

Related posts

Leave a Comment