Wrzesień. 2019 r. To już ostatnie chwile tego pomnika w tym miejscu.
Pomnik upamiętniający pacyfikację wsi Pikule stoi na trasie budowanej drogi ekspresowej S19 relacji Lublin – Rzeszów. Jak podaje Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie pomnik zostanie przeniesiony w inne miejsce.
Zenon Łukasz Baranowski w przewodniku wydanym w 2018 r. przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Lublinie „Lasy Janowskie. Przewodnik dla turysty” tak pisze:
„Pikule. Już w 1652 r. istniał tutaj młyn należący do proboszcza bialskiego. Prowadziła go rodzina Pikulów. W II połowie XVIII w. wokół młyna rozwinęła się osada rolnicza. Chłopi zostali osadzeni na działkach czynszowych. W I połowie XIX w. na miejscu młyna zbudowano folusz. Był też staw rybny i karczma. W 1914 r. w wyniku walk frontowych spłonęła cała wieś. W 1921 r. Pikule liczyły 14 domów i 84 mieszkańców. W październiku 1942 r. partyzanci Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) Racławice stoczyli walkę z Niemcami. W odwecie 3 października 1942 r. okupanci dokonali okrutnej pacyfikacji Pikul. Rozstrzelano 52 osoby (w tym 14 kobiet i 22 dzieci) oraz spalono 13 zabudowań. W 1965 r. ku czci ofiar wzniesiono pomnik.”
W październiku 2014 roku dodano tablicę z nazwiskami i wiekiem wszystkim pomordowanych.
Mogiła zamordowanych mieszkańców Pikul znajduje się na cmentarzu w Janowie Lubelskim.
Włodzimierz Wójcikowski i Ludwik Paczyński w książce „Puszcza Solska, Lasy Janowskie i Lipskie” z roku 1982 piszą jeszcze, że „22 lipca 1943 r. pod zniszczoną wsią zasadzkę urządził oddział GL Władysława Skrzypka „Grzybowskiego” i rozbił konwój hitlerowski prowadzący do Janowa więźniów z Nadsania. Uwolnieni więźniowie schronili się w oddziale.”
Skrzypek miał jeszcze drugi pseudonim „Orzeł” i niechlubnie się wsławił tym, że jego specjalnością była likwidacja członków polskiej konspiracji z AK i NSZ. Ma na sumieniu wielu swoich rodaków z tych organizacji. Co ciekawe sam od roku 1940 do kwietnia 1943 należał do ZWZ i AK. Dopiero w czerwcu 1943 wstąpił do Gwardii Ludowej.
Obecnie – listopad 2023 r. – pomnik wygląda jak na poniższych zdjęciach. Parę metrów za pomnikiem jest grób partyzanta, którym piszę tutaj:
Grób partyzanta w Pikulach.
