KOPIJNIK. Co to takiego?
Zapoznając się z historią regionu, do którego należą Lasy Janowskie dotarłem do opisu bitwy pod Batorzem w czasie Powstania Styczniowego. Wtedy dowiedziałem się o istnieniu kopijników. Było to dla mnie coś zupełnie nowego. Zainteresowałem się tym tematem i postanowiłem skreślić kilka zdań na ten temat. A nuż wzbudzi to także czyjąś ciekawość. Przeczytałem, że na cmentarzu w Batorzu znajduje się pomnik z popiersiem Marcina Borelowskiego, ps. „Lelewel”, dowódcy partii powstańczej. Zginął on w walce, w bitwie pod Batorzem właśnie, stoczonej 6 września 1863 roku a więc 160 lat temu. Tuż obok stoi drewniany pomnik, zwany właśnie kopijnikiem. We wrześniu 1991 roku Ambasada Węgier ufundowała ten kopijnik dla uczczenia Węgrów biorących udział w bitwie pod Batorzem, a także dla uczczenia tysiąca węgierskich ochotników biorących udział w Powstaniu Styczniowym. Przez udział w Powstaniu Węgrzy chcieli odwdzięczyć się Polakom, którzy pod dowództwem m.in. generała Józefa Bema brali udział w Powstaniu Węgierskim w czasie Wiosny Ludów w 1848 roku.
Drugi taki kopijnik stoi na kopcu pamięci na Sowiej Górze pod Batorzem. To tutaj zginął pułkownik Borelowski, a z nim grupa powstańców wraz z dowódcą węgierskich żołnierzy, majorem Józefem Wallischem, którzy wspierali naszych powstańców.
Na tablicy znajdującej się na kopcu widnieje napis:
„PRZECHODNIU, POWIEDZ OJCZYŹNIE, ŻE ZA UKOCHANIE JEJ, TUŚMY POLEGLI”
Co to jest w takim razie kopijnik?
Kopijnik, po węgiersku kopijafa, to staromadziarski symbol nagrobny, nazywany też grobem słupowym. Ma niezwykle bogatą i ciekawą symbolikę, poprzez którą potrafi bardzo dużo opowiedzieć o zmarłym. Opowiada wręcz o zmarłym, który złożony jest w grobie.
Do dziś dnia stawiane są kopijniki na grobach ważnych z punktu widzenia tradycji narodowych.
W najbliższej okolicy kopijnik znajduje się również w Zwierzyńcu na grobie powstańców pochowanych tam po bitwie na Wzgórzu Polak w Panasówce. W Polsce nie ma zbyt dużo tego rodzaju pamiątek, można je znaleźć jeszcze m.in. w Jarosławiu i Tarnowie, tym bardziej można cieszyć się, że są na terenie objętym zainteresowaniem miłośników Lasów Janowskich.
Jeszcze raz wspomnę, że w tym roku mija dokładnie 160 lat od wybuchu Powstania Styczniowego.
Bardzo dużo wiadomości o kopijnikach w Polsce znalazłem w opracowaniu Adama Smolińskiego i Czesława Białczyńskiego. Wszystkich zainteresowanych odsyłam do strony Adam Smoliński, Czesław Białczyński – Słupy nagrobne nawiązujące do symboliki Świętowita… a węgiersko-słowiańskie pogańskie kopijniki-kapjawy Siedmiorodzian-Sekielów | Białczyński (bialczynski.pl) gdyż nie sposób opisać wszystko w krótkim felietonie.
